W 4. Niedzielę Zwykłą Roku B jest odczytywany tekst świętego Pawła z Pierwszego Listu do Koryntian: „Chciałbym, żebyście byli wolni od utrapień. Człowiek bezżenny troszczy się o sprawy Pana, o to, jak by się przypodobać Panu. Ten zaś, kto wstąpił w związek małżeński, zabiega o sprawy świata, o to, jak by się przypodobać żonie. I doznaje rozterki. Podobnie i kobieta: niezamężna i dziewica troszczy się o sprawy Pana, o to, by była święta i ciałem, i duchem. Ta zaś, która wyszła za mąż, zabiega o sprawy świata, o to, jak by się przypodobać mężowi. Mówię to dla waszego pożytku, nie zaś, by zastawiać na was pułapkę; po to, byście godnie i z upodobaniem trwali przy Panu” (1 Kor 7,32-35).
Wszystko wskazuje na to, że św. Paweł żył w celibacie. Możliwe, że zanim poświęcił się pracy apostolskiej, był żonaty, ale potem żył w separacji z żoną za jej zgodą (tak przypuszczali: Klemens Aksandryjski i Orygenes). Miał przy tym przekonanie o wartości życia w małżeństwie. Ocenia, że wybór stylu życia, jednego albo drugiego, jest odpowiedzią na charyzmaty udzielane przez Boga. Pisze w Liście do Koryntian: „Pragnąłbym, by wszyscy byli jak ja, lecz każdy otrzymuje własny charyzmat od Boga: jeden taki, a drugi taki” (1 Kor 7,7). Oba stany życia: w małżeństwie i w celibacie (dziewictwie) są charyzmatami. Cóż to jest charyzmat? To termin, za pomocą którego św. Paweł opisuje dar Ducha Świętego. Definicję charyzmatu znajdujemy w 1 Kor 12,7: „Wszystkim zaś objawia się Duch dla [wspólnego] dobra” (tłumaczenie Biblii Tysiąclecia). Trzeba przeczytać ten tekst w oryginale greckim: „hekasto de didotai he fanerosis tou pneumatos pros to symferon”. Charyzmat jest darem łaski („didotai”), czymś, co jest nam dane dla naszej radości i spełnienia życiowego (zarówno małżeństwo jak i celibat-dziewictwo). Charyzmat jest „manifestacją Ducha” („he fanerosis tou pneumatos”). Duch Święty, który jest niewidzialny, staje się widoczny w tym świecie przez nas, którzy mamy Go reprezentować w świecie. Przez co? Przez niesienie radości innym: zarówno współmałżonkowi/współmałżonce/rodzinie, jak i wspólnocie Kościoła. Charyzmat jest dany „dla pożytku, dobra” („pros to symferon”; tłumacz Biblii Tysiąclecia dodaje od siebie: „dla (wspólnego) dobra”).
I tu dochodzimy do motywacji podjęcia życia w celibacie, o którym św. Paweł pisze w dzisiejszym fragmencie Listu do Koryntian. Argumenty za wyborem celibatu/dziewictwa są trzy. Pierwszym i najważniejszym jest motyw „funkcjonalny”: celibat powoduje większą dyspozycyjność w sprawach Pana i pozwala „godnie i z upodobaniem trwać przy Panu” (1 Kor 7,35). O drugim motywie słyszeliśmy tydzień temu, we wcześniejszym fragmencie Listu do Koryntian, a jest nim zrozumienie dynamiki czasu w którym żyjemy: „Czas jest krótki” (7,29); „Przemija bowiem postać tego świata” (7,32). Celibatariusz żyje w napięciu eschatologicznym, oczekuje intensywniej od innych na Powtórne Przyjście Pana, co jest spowodowane choćby tym, że ma więcej czasu na modlitwę i służbę Bożą (jak intensywne było życie apostolski św. Pawła!). Jest wreszcie motyw trzeci: „Uważam – pisze Paweł – iż przy obecnych utrapieniach dobrze jest tak zostać, dobrze to dla człowieka tak żyć” (7,26).
„Paweł w Koryncie przeciwstawia się celibatowi albo abstynencji seksualnej podjętej z motywów ascetycznych lub kultycznych. Odwołuje się do specjalnego daru („charisma”) danego każdemu, zalecając wszystkim chrześcijanom zachowanie czystości zarówno w celibacie, jak i w małżeństwie” (R. Fabris). W każdym stanie chrześcijanin może praktykować życie w miłości. Charyzmaty mogą istnieć bez miłości, ale wtedy stają się bezużyteczne. Zob. 1 Kor 13,3: „Gdybym ciało wystawił na spalenie, a miłości bym nie miał, nic bym nie zyskał”. Możliwa jest podwójna lektura tego wiersza w oryginale greckim: „kauthesomai” („na spalenie”), albo „kauhesomai” („aby się chlubić”). Chodzi o czyn heroiczny, który nic nie znaczy, gdyby był spełniany bez miłości.
Zainteresowanym tym, co oznacza życie w czystości małżeńskiej, polecam lekturę całego rozdziału siódmego 1 Kor, w którym Paweł sprzeciwia się tym chrześcijanom, którzy negowali małżeństwo (w. 1-2), którzy błędnie głosili, że chrześcijanie powinni zaniechać stosunków płciowych w małżeństwie (w. 3-7), a także zalecenia dla tych, którzy owdowieli (w. 8-9) oraz warianty życiowe opcji Pawła na rzecz nierozerwalności małżeństwa (w. 10-16.25-28.36-40).
ILUSTRACJA: Pompeo Marino Molmenti, Św. Paweł